Cổng thông tin quan trắc môi trường

Thời gian này thời tiết khô ráo, có nắng mạnh vào ban ngày, rơm rạ ở tình trạng khô thuận lợi cho việc đốt. Tại khu vực nông thôn, sau một ngày phơi nắng, rơm rạ thường được đốt vào buổi tối, vì vậy các chất ô nhiễm, đặc biệt là bụi mịn PM2.5 bắt đầu tăng từ khoảng 18h và đạt giá trị cực đại vào 20 – 22 giờ hàng ngày. Tùy thuộc vào từng khu vực, mức độ ô nhiễm bụi mịn PM2.5 có sự khác nhau, tuy nhiên xu hướng chung là sự gia tăng hàm lượng PM2.5 vào ban đêm (biểu đồ 1 và biểu đồ 2).

Biểu đồ 1: trung bình 1 giờ của PM2.5 tại một tại khu vực ngoại thành Hà Nội

Biểu đồ 2: trung bình 1 giờ của PM2.5 tại một tại một số tỉnh miền Bắc

Tại khu vực nội thành Hà Nội, hoạt động đốt rơm rạ không diễn ra trực tiếp, tuy nhiên trong những ngày gần đây hàm lượng bụi mịn PM2.5 cũng tăng cao vào thời gian buổi tối. Thời gian hàm lượng PM2.5 cao nhất từ 23 giờ đến 1h sáng hôm sau, trễ hơn so với các khu vực ngoại thành (biểu đồ 3). 

Biểu đồ 3: trung bình 1 giờ của PM2.5 tại một tại khu vực nội thành Hà Nội

Do kết hợp với các nguồn thải sẵn có, hàm lượng bụi PM2.5 khu vực nội thành Hà Nội vào buổi tối cao hơn so với khu vực ngoại thành. Kết quả tính toán chỉ số AQI giờ cho thấy, vào buổi tối (từ 23 giờ đến 1 giờ ) các ngày từ ngày 3/6 đến 7/6, chất lượng không khí ở mức xấu (AQI từ 151 – 200). Trong đêm ngày 6/6, rạng sáng ngày 7/6 chất lượng không khí đã ở ngưỡng rất xấu (AQI từ 201 – 300) (biểu đồ 4).

Biểu đồ 4: giá trị AQI giờ một số trạm đo khu vực nội thành Hà Nội

Mặc dù hàm lượng PM2.5 khá thấp vào thời gian ban ngày, nhưng nếu tính theo trung bình ngày (trung bình 24 giờ) thì tại một số trạm như: Minh Khai, Hàng Đậu, thông số PM2.5 trung bình 24 giờ đã vượt quá so với QCVN. Trong khi đó một số trạm khác như Tân Mai, Tây Mỗ, Kim Liên thông số PM2.5 trung bình 24 giờ vẫn nằm trong giới hạn cho phép của QCVN (biểu đồ 5).

Biểu đồ 5: trung bình 24 giờ của PM2.5 tại một tại khu vực nội thành Hà Nội

Ngoài việc đốt rơm rạ là nguyên nhân phát sinh chất ô nhiễm, thì các yếu tố khí tượng cũng làm gia tăng tình trạng ô nhiễm không khí vào ban đêm. Trong tháng 6, mặt trời đi quan thiên đỉnh 2 lần tại Hà Nội, cường độ bức xạ mặt trời là mạnh nhất trong năm. Ánh sáng chói chang rọi vuông góc xuống đất khiến mặt đất bị đốt nóng đến 400 W/m2, sau chập tối nguội đi vì phát ra bức xạ hồng ngoại, gây nghịch nhiệt sát mặt đất. Do đó, các chất ô nhiễm do đốt rơm rạ và các hoạt động khác không thể phát tán. Ngoài ra, cường độ bức xạ cao gây ra các phản ứng quang hóa giữa các chất ô nhiễm sơ cấp làm trầm trọng thêm tình trạng ô nhiễm.

Để giảm bớt tình trạng ô nhiễm không khí, người dân không nên đốt rơm rạ. Tuy nhiên, hoạt động đốt rơm rạ còn có thể tiếp tục xảy ra trong những ngày tới, vì vậy mọi người cần giảm các hoạt động ngoài trời vào buổi tối.

Ghi chú: Trong những ngày gần đây, nhiều bài báo đã phản ánh tình trạng đốt rơm rạ đang diễn ra phổ biến tại khu vực miền Bắc như: Báo Hà Nội mới phản ánh tình trạng đốt rơm rạ tại nhiều huyện ngoại thành Hà Nội; Báo Nông nghiệp Việt Nam phản ánh tình trạng đốt rơm rạ tại Thái Bình; Báo Đời sống và Pháp luật phản ánh tình trạng đốt rơm rạ tại Hà Nam…

VEA